Önce masalı hatırlayalım: Zavallı kız, babasının ölümünden sonra hain üvey annesi ve üvey kızkardeşleri ile hak etmediği koşullarda yaşamak zorunda kalır. Onu bu durumdan aslında sihirli güçleri olan bir peri kurtarır ve hayatının kalan kısmının değişmesini sağlayan süreci başlatır.
Masaldan anladığımız, Sindirella’nın yaşadığı kötü durumdan kurtulmak için kişisel olarak hiçbir çabasının olmaması, olağanüstü bir durum ve kurtarıcı sayesinde çaba sarf etmeden istediği koşullara kavuşmasıdır.
Günümüz iş koşullarında da gerek kadın gerekse erkeklerde yaşanan bir durum bu. Batı’da uzmanların çokça üzerinde durduğu araştırma yaptığı bu durum Doğu kültürünün etkisindeki bizim gibi toplumlarda aslında daha sık rastlanıyor. Çünkü biz kültürel genetiğimizde sihirlerin olağanüstü olayların, tesadüflerin bir biletle hayatı değişenlerin öykülerini içselleştirerek büyüdük. Ayrıca yaşı 35’in altında olan kuşak ailesi tarafından aşırı korumacı ve aile içinde sorumluluk almadan, prensler ve prensesler şeklinde büyütüldü. Aile, kendi yaşadıkları olumsuz deneyimleri çocuklarına yaşatmamak için aşırı korumacı davrandı çoğu kez. Hala masallara inanan insanlar, çoğu zaman iş hayatında da bu hataya düşüyor ve hep o sihirli dokunuşu veya mucizeyi bekliyorlar. Daha doğrusu, kendileri bir şey yapmaktansa, başkalarının veya tanımlamadıkları bir şeylerin kendileri için harekete geçmesini umut ediyorlar.
Uzmanların 'Sindirella Sendromu' olarak adlandırdıkları bu davranış şeklinde kişi risk almaktan, kararının arkasında durmaktansa, başarısızlık korkusu ile harekete geçmeden bekleme halinde kalmayı tercih ediyor. Birilerinin gelip kendisi yerine karar vermesini, beklentilerini hayata geçirmek için yollar açmasını umut ediyor. Kişi, kendi hakları için mücadele etmek yerine üstlerinin bir gün gerçeği göreceği umut ve beklentisiyle yaşıyor.
Bu davranışların altında yatan nedenler nedir?
Kişinin,
- Kendi potansiyelini ve yetkinliklerini görememesi, gerçekçi olarak değerlendirememesi,
- Kendisi hakkında olumsuz düşünce ve inançları,
- Özgüven eksikliği,
- Risk alamaması,
- Ailesinden, çocukluğundan itibaren biriktirdiği kendisi ve dünya ile ilgili algıları,
- Stresi kaldıramaması,
- Başarısızlık korkusu,
- Sorumluluk almadaki isteksizliği,
- Devam ettirme sürecindeki motivasyon eksikliği,
- Karar verememesi,
- Duygularını yönetememesi
gibi nedenler sayılabilir.
Sindirella Sendromu, kişiye ne türden zararlar verir?
- Hayal kırıklığı, güvensizlik ve öfke yaratır.
- Kişiyi hareketsiz ve pasif kılar.
- Kişinin kendini yönetme ve kontrol yeteneklerini yok eder.
- Kişiyi depresyona doğru götürür.
- Kişi, sağlıklı düşünemez ve kendisini mutlu hissedemez.
- Sürekli bir adaletsizliğe uğruyormuş duygusu yaratır, kurban rolüne girmesine neden olur.
- Hep bir korku ve endişe hali yaratır.
Sindirella Sendromu ile baş etmek için aşağıdakileri yapmak etkili olacaktır:
- Hedefi bölme ve yapılabilecek küçük hedefler belirleme
- Aldığı kararları uygulamak için bir yol haritası belirleme
- Başarısız olmayı göze alma
- Gerektiğinde yardım isteme
- Çevresiyle birebir iletişim içinde olma
- Geri bildirim alma ve bunları değerlendirme
- Takdirleri alma ve kabul etme
- Yeni beceriler geliştirme
- Gerektiğinde koçluk eşliğinde eğitim alma
- Duyguları tanıyıp adlandırma
- Duyguları ifade etme
- Duygularının şiddetini değerlendirme
- Stresi azaltma
- Duygular ve eylem arasındaki farkları ayırt edebilme
- Beden dilini çözümleme, iletişim becerilerini geliştirme
- Sosyal işaretleri okuma ve yorumlama
- Diğerlerinin bakış açılarını anlama, empati becerilerini geliştirme
- Davranış norm ve kalıplarını farkında olma
- Hayata karşı olumlu bir tavır geliştirme
- Özbilinç, özsaygı ve özdeğerleri farkında olma
Gerçekten ayaklarımızın üzerinde durduğumuzda sevgisiz kalacağımızdan, yalnızlaşacağımızdan sevimsiz olacağımızdan korkmak ve istediklerimizi elde edemediğimizde başkalarını suçlamaktan öteye gidememek özgürleşmemizin önündeki en büyük engeldir. Oysa başkalarını suçlayarak, kurban rolü oynayarak özgürleşemeyiz. Bağımsızlık, başkalarının bize bahşedebileceği bir armağan değildir. Her şeyden başkalarını sorumlu tutmaktan vazgeçemediğimiz, kendi sorumluluğumuzu üstlenmediğimiz ve bu sorumluluğun sonuçlarını göze alamadığımız sürece özgürleşemeyiz.